فرآیند صرفه جویی آب در بازیافت پساب ها در صنعت رنگرزی

بر اساس گزارش تهیه شده دریک کارخانه نساجی و رنگرزی «یوتکسبل» در بلژیک، هر سال حدود دوازده هزارکیلومتر پارچه رنگ می شود. برای این کار سالانه  میلیون ها لیتر آب، استفاده می شود. آبی که پس از استفاده برجای می ماند یا همان پساب رنگرزی، سرشار از مواد رنگی و مواد شیمیایی و نمک است. حال راه حل مقرون به صرفه و موثر برای بازیافت این آب آلوده چیست؟

آیا می توان  درکل فرایند رنگرزی، مجدد از آن استفاده نمود؟ محققان اروپایی پاسخ این سوال را یافته اند. پارچه ها پس از بافته شدن در کارخانه  فرایندهای مختلفی را طی می کنند. ابتدا مورد آزمایش قرار می گیرند، روی غلطکهایی قرار داده شده، سپس رنگ شده و خشک می شوند تا روی پارچه رنگ تثبیت شوند. اجرای تمام این مراحل به آب نیاز دارد. طی برآورد انجام شده سیصد وپنجاه میلیون لیتر آب مورد استفاده قرار می گیرد. "یان مورل"، یکی از مسئولان کارخانه می گوید: «برای هر کیلو پارچه، حدود هشتاد لیتر آب استفاده می کنیم. آب برای سفید کردن پارچه، رنگ کردن و ثابت کردن رنگ روی پارچه هم به کار می رود. در نهایت، ما حجم بسیار زیادی آب داریم که آلوده به رنگ کننده است و از اسیدیته بالایی هم برخوردار است. ابتدا باید خاصیت اسیدی آب را خنثی کنیم. سپس آب را به فاضلابهای شهری بریزیم. به خاطر چالشهای زیست محیطی و اقتصادی بازیافت این آب در فاضلابهای شهری، مسئولان کارخانه ازگروهی از محققان طرحی اروپایی در خواست کمک نموده اند. پژوهشگران اروپایی این طرح نیز راه حلی برای بازیافت پساب رنگرزی یافته اند. آنها یک واحد بازیافت پساب را به طور آزمایشی در کارخانه «یوتکسبل» کار گذاشته اند. طی دو فرایند اصلی برای پاکسازی آب اقدام نمو ده اند. اولین فرایند، "انعقاد الکتریکی" است، فرآیندی که حجم زیادی از مواد رنگی را از پساب ها می زداید. فرایند بعدی، "اُسمز معکوس" نام دارد. که برای زدودن نمک از آب بکار می رود."اریک وان سونسبیک"، مهندس شیمی این طرح می گوید: «ابتدا ازغشائی استفاده می کنیم که بطور خودکار، کار تصفیه را انجام می دهد. تمام ذرات کوچک و مواد مختلف دیگر را از آب جدا می کنیم. در مرحله بعدی که اُسمز معکوس نام دارد نمک و بقیه ذرات و موادی را که در آب بجا مانده را از آن می زداییم. در پایان، آبی تمیز داریم که کاملا پاک شده و تمام مواد رنگی و حتی نمک هم از آن جدا شده است.» "مرت کان"، مهندس فرایند طرح بازیافت پساب می گوید که مواد رنگی بطور کامل از آب پاک می شود، اما  نمی توانیم اعلام کنیم سایر مواد شیمیایی نیز بطور صد در صد از آب پاکسازی شده اند. وی می افزاید: «می توانیم بگوییم که تمام آلاینده های شیمیایی و رنگی از بین رفته اند. دستکم ۹۳ تا ۹۶ درصد این مواد از آب پاکسازی می شوند.» هدف بعدی محققان، این است که، این واحد آزمایشی بازیافت پساب رنگرزی را گسترش دهند. بطوریکه بتوان از آن بعنوان چرخه بازیافت و استفاده مجدد از آب در کارخانه های رنگرزی استفاده نمود. "آندراس تن کیت"، مسئول هماهنگ کننده این طرح می گوید: «اگر در محل کارخانه ریسندگی و رنگرزی نوعی از فناوری وجود داشته باشد که مصرف آب را ۷۵ درصد کاهش بدهد، بسیاری از هزینه های کارخانه کم می شود. همچنین پساب های رنگرزی به فاضلاب شهری سرازیر نمی شود و به این ترتیب مجبور نخواهید بود پساب را قبل از ریختن به فاضلاب شهری، تصفیه کنید. در نتیجه دیگر تصفیه خانه های فاضلابهای شهری پر نمی شوند.» دانشمندان می گویند که این تکنولوژی همچنین می تواند رقابت پذیری درکارخانه های موجود دربخش صنعت نساجی و لباس در اتحادیه اروپا را بهبود بخشد.