«کرونا» اعتماد مردم را به شبکه های اجتماعی کاهش داد

به نوشته‌ی روزنامه ایران، بعد‌ از یک سال پررنج در جهان به‌دلیل شیوع کرونا، جدیدترین تحقیقات از اپیدمی انتشار اخبار جعلی و بی‌اعتمادی گسترده کاربران جهان به شبکه‌های اجتماعی حکایت دارد. همچنین نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که کاربران امریکایی کمترین میزان اعتماد را به فیس‌بوک و تیک تاک دارند و درمقابل، گوگل را بسیار مورد اعتمادتر می‌دانند.
2020 سالی سرشار از خبر بود و علاوه بر کرونا، انتخابات ریاست جمهوری امریکا به آزمونی بزرگ برای شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. کاربران شاهد انتشار اخبار جعلی و گمراه کننده زیادی درباره کرونا روی پلتفرم‌های شبکه اجتماعی بودند و ازسوی دیگر انتخابات امریکا نیز شور و هیجانی خاص برای کاربران به‌همراه داشت. ادعای تقلب در انتخابات که بسیاری آن را مصداق انتشار اخبار گمراه کننده می‌دانند و نتیجه آن هجوم تعداد زیادی از طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره بود هم نکته منفی دیگری در کارنامه شبکه‌های اجتماعی رقم زد. در کنار این موارد بسیاری از کاربران اعتقاد دارند که برخی از شبکه‌های اجتماعی اصولاً عزم چندانی برای محافظت از حریم خصوصی و داده‌های آنها ندارند.در همین راستا مؤسسه Edelman Trust Barometer با تحقیق در 28کشور جهان و نظرسنجی از 33هزار کاربر عنوان کرد نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد میزان بی‌اعتمادی مردم جهان به شبکه‌های اجتماعی، پس از شیوع کرونا افت بسیار شدیدی داشته است و البته این روند کاهشی در امریکا بسیار شدیدتر از سایر نقاط جهان بوده است که بسیاری، دلیل آن را انتخابات و دردسرهای گسترده پس از آن می‌دانند.
مؤسسه SeoClarity هم که به طور مشخص تحقیقاتی را در امریکا انجام داده است، طی نظرسنجی از هزار و 57 کاربر امریکایی دریافت درحالی که فیس‌بوک و تیک تاک بیشترین میزان بی‌اعتمادی در میان این کاربران را دارند، گوگل، آمازون، مایکروسافت و اپل بالاترین امتیازها را از نظر جلب اعتماد عمومی کاربران امریکایی به خود اختصاص داده‌اند. از نکات کلیدی این نظرسنجی این است که 43درصد از امریکایی‌ها به تیک تاک و 42.6درصد آنها به فیس‌بوک، این غول دنیای فناوری تحت مالکیت «مارک زاکربرگ»، بی‌اعتماد هستند.
در این نظرسنجی مشخص شد 65.7درصد از امریکایی‌ها به گوگل اعتماد بالایی دارند و آمازون با 65.1درصد درجایگاه دوم جای گرفته است. طبق این نظرسنجی، میزان اعتماد کاربران امریکایی به مایکروسافت نیز 64.9درصد است و این رقم برای اپل و سامسونگ به ترتیب به 63.6درصد و 62.3درصد می‌رسد.
نظرسنجی مؤسسه SeoClarity همچنین نشان می‌دهد که یکی از هر پنج کاربر امریکایی همیشه به نتایج جست و جو در گوگل اعتماد داشته است و ازسوی دیگر 61درصد مردم امریکا معتقدند که همیشه صحت پاسخ سؤال‌های پزشکی و سلامت آنها در گوگل توسط پزشکان و فعالان حوزه سلامت تأیید شده است.
این درحالی است که روی فیس‌بوک و سایر شبکه‌های اجتماعی می‌توان محتوای غلط و جعلی پزشکی زیادی را مشاهده کرد که البته موضوع کرونا هم به این وضعیت دامن زده است. انتشار اخبار جعلی درباره میزان شیوع یا میزان خطرناک بودن این بیماری از زمان آغاز پاندمی، ادعاهای توطئه، ادعاهای دروغ درباره واکسیناسیون و خطر واکسن‌ها، ارائه انواع راهکارهای درمانی غلط و... همگی از مواردی هستند که باعث شده است میزان اعتماد کاربران امریکایی به شبکه‌های اجتماعی بسیار کمتر از گذشته شود. این درحالی است که توئیتر به تازگی از تعلیق دائمی حساب‌هایی خبر داده است که به‌طور مکرر نسبت به انتشار اخبار و ادعاهای غلط درباره کرونا، راه‌های درمانی و... اقدام کرده است.
مؤسسه SeoClarity همچنین در نظرسنجی دریافته است که نیمی از مردم امریکا تصور می‌کنند وب سایت‌ها می‌توانند بر محتواهایی که بر آنها بارگذاری می‌شود و سپس آنها را می‌توان در نتیجه جست‌وجوی گوگل و سایر موتورهای جست‌وجو دید کنترل داشته باشند درحالی که این موضوع برای شبکه‌های اجتماعی امکانپذیر نیست. این کاربران اعتقاد دارند که عملاً هر کسی می‌تواند در قالب یک پست فیس‌بوکی، توئیتری، اینستاگرامی و...، ذهن تعداد زیادی از فالوئرهای خود را به هم بریزد و هیچ نظارت خاصی هم بر محتواهای منتشر شده بر این پلتفرم‌ها وجود ندارد. البته باید گفت 29درصد از کاربران اعتقاد دارند با این که گوگل سیاستی در پیش گرفته که صفحات تبلیغاتی را با آیکون AD نشان دهد اما 28.9درصد از کاربران فکر می‌کنند گوگل در این زمینه چندان شفاف عمل نکرده است.
همچنین طبق نتایج این نظرسنجی، 72.5درصد از کاربران امریکایی معتقدند هم شبکه‌های اجتماعی و هم موتورهای جست‌وجو موظفند تا محتواهایی که بر پلتفرم یا وب سایت آنها بارگذاری شده و منتشر می‌شود را کنترل کنند.
طبق این نظرسنجی، بیشتر این افراد معتقدند کمپانی‌های رسانه‌های اجتماعی و شرکت‌های فناوری نیاز به قانونگذاری بیشتری دارند به‌گونه‌ای که 62درصد از امریکایی‌ها فکر می‌کنند که هم موتورهای جست‌وجو و هم شبکه‌های اجتماعی نیاز به قانونمندی بیشتری دارند که البته در این میان نوک پیکان حمله آنها بیشتر شبکه‌های اجتماعی هستند. 25درصد از افراد حاضر در این نظرسنجی هم دیدگاهی ممتنع نسبت به این موضوع داشته‌اند.
همچنین طبق این گزارش 44درصد از کاربران اعتقاد دارند که سیاستمداران تلاش کافی برای قانونگذاری در کمپانی‌های فناوری به منظور حفاظت بیشتر از داده‌های آنلاین آنها نداشته‌اند. 6.2درصد هم معتقدند که شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجو همچون گوگل، فیس‌بوک و توئیتر نیاز به قانونگذاری بیشتری دارند و جالب اینجاست که در این نظرسنجی از تعداد برابر حامیان جمهوریخواهان و دموکرات نظرسنجی شده است.73درصد از افراد حاضر در نظرسنجی هم اعتقاد دارند که کمپانی‌های شبکه‌های اجتماعی باید مسئولیت چک کردن محتوای ارائه شده بر پلتفرم هایشان را بپذیرند و نسبت به آن واکنش نشان دهند؛ موضوعی که توئیتر نسبت به آن بی‌توجه نبود و در جریان انتخابات امریکا و پس از آن با استفاده از ابزارهای حقیقت یاب بر توئیت‌های دروغ یا توئیت‌هایی که تشویق به خشونت و هرج و مرج داشتند برچسب می‌زد تا مانع انتشار گسترده آن شود. علاوه بر این، 66.7درصد کاربران یادآور شده‌اند که شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجو باید در صورت مواجهه با اخبار جعلی، مقالات یا لینک‌های مرتبط با آنها را پرچمدار کنند.
مطالعه ای توسط کمپانی دیگری با نام Digital Trust نیز صورت گرفته و البته در این تحقیق و پژوهش، 9شبکه اجتماعی فیس‌بوک، لینکدین، یوتیوب، توئیتر، تیک تاک، اسنپ چت، پینترست، ردیت و اینستاگرام مورد بررسی قرار گرفتند و طی آن، از هزار و 865 امریکایی 18 تا 74ساله نظرسنجی شد.
طبق این نظرسنجی‌ها بعد از ماجرای رسوایی کمبریج آنالیتیکا، فیس‌بوک اعتماد عمومی میلیون‌ها کاربر جهانی را از دست داد و حالا نتیجه تحقیقات این مؤسسه و سایر مؤسسات پژوهشی نشان می‌دهد که این کمپانی همچنان زیر تیغ بی‌اعتمادی مردم قرار دارد و هنوز هم نتوانسته این اعتماد از دست رفته را جایگزین کند.(کمبریج آنالیتیکا اطلاعات بیش از ۵۰ میلیون حساب کاربری فیس‌بوک را بدون اجازه‌ صاحبان آنها جمع‌آوری کرده بود. بنا بر اعلام فیس‌بوک، کمبریج آنالیتیکا داده‌ها را از الکساندر کوگان، مدرس دانشگاه کمبریج، به‌‌دست آورده است. این شخص با استفاده از داده‌های فیس‌بوک اقدام به ساخت نوعی آزمون شخصیت کرده بود که ظاهراً به‌عنوان یک اپلیکیشن تحقیقاتی توسط روانشناسان مورد استفاده قرار می‌گرفت. کوگان به‌صورت قانونی از طریق قابلیت فیس‌بوک لاگین به اطلاعات ۲۷۰ هزار حساب کاربری دسترسی پیدا کرد اما بعد با نقض قوانین این شبکه‌ اجتماعی برای توسعه‌دهندگان، آن داده‌ها را در اختیار کمبریج آنالیتیکا قرار داد).
نتیجه تحقیقات این مؤسسه نشان می‌دهد همچنان 32درصد از مردم امریکا نسبت به امنیت داده‌هایشان بر بستر فیس‌بوک و حفظ حریم خصوصی‌شان تردید دارند. این درحالی است که در این تحقیق، لینکدین به‌عنوان پلتفرمی با بیشترین میزان اعتماد عمومی درمیان کاربران امریکایی معرفی شد، چراکه تنها 10درصد افراد حاضر در این نظرسنجی نگران امنیت داده‌های خود در این پلتفرم هستند.
وقتی از کاربران امریکایی درباره پلتفرم‌هایی با موفقیت بیشتر در حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها سؤال شد هم درصد بالایی از کاربران به لینکدین و اسنپ چت اشاره کردند، 16درصد با یوتیوب و اینستاگرام موافق بودند. همچنین 17درصد توئیتر را از این نظر قابل اعتماد دانستند و 15درصد آنها هم با پینترست و ردیت موافق بودند. به نظر می‌رسد فیس‌بوک با وجود همه تلاش‌هایش برای شفاف‌سازی و بازگرداندن دوباره اعتماد عمومی، چندان موفق نبوده چراکه تنها 12درصد از افراد حاضر در این نظرسنجی فیس‌بوک را از این نظر قابل اعتماد عنوان کردند.