جینی رامتی؛ اولین مدیرعامل زنی که سقف شیشه‌ای آی‌بی‌ام را شکست

سقف شیشه‌ای اصطلاحی است در انگلیسی برای بیان قانونی نانوشته که افراد به ویژه زنان یا اقلیت‌ها را از دسترسی به پست‌های مدیریتی بالا و ابزار کامل استعدادهایشان باز می‌دارد. جینی رامتی یکی از کسانی‌ست که سقف شیشه‌ای مدیریت مردانه آی‌بی‌ام را صد سال پس از تاسیس این شرکت شکست. مدیر قبلی آی‌بی‌ام، ساموثل پالمیسانو، درباره انتخاب رامتی به عنوان مدیر عامل آی‌بی‌ام در سال ۲۰۱۱ گفت: «جینی انتخاب شد چون لیاقتش را داشت نه به دلیل این‌که ما می‌خواستیم با انتخاب یک زن ژست مترقی بودن بگیریم.»

آبی بزرگ

نام آی‌بی‌ام، که به آبی بزرگ یا "Big Blue" هم شهرت دارد، در صنعت کامپیوتر و ماشین‌های اداری با تاریخ این صنعت گره خورده است. شرکتی که بیش از یک قرن پیش در سال ۱۹۱۱ و در ایالت نیویورک آمریکا تاسیس شد و بیش از هر شرکت دیگری نماینده جریان اصلی صنعت تکنولوژی بوده است.  کسانی که آگهی بازرگانی اپل در ۱۹۸۴ برای معرفی مکینتاش را به یاد دارند فراموش نمی‌کنند که این آگهی با الهام از کتاب ۱‍۹۸۴ جوروج اورول نوشته شد و البته این‌که مراد از نماد برادر بزرگ شرکت آی‌بی‌ام بود. همه چیز درباره آی‌بی‌ام بزرگ است. نرم‌افزار، سخت‌افزار و تعداد آدم‌هایی که با آن کار می‌کنند. سیطره آی‌بی‌ام در بازار انکار نشدنی‌ست اما آنچه که نگاه‌ها را به این غول چند ملتی تغییر داد، انتخاب اولین مدیرعامل زن در صدمین سالگرد تاسیس این شرکت بود. اما این زن پرآوازه کیست؟

زنی که زنانه در محیطی مردانه جنگید

ویرجینا رامتی معروف به جینی رامتی، در سال  ۱۹۵۷ در شیکاگو مرکز ایالت الینوی آمریکا به دنیا آمد، مادرش به تنهایی او و سه فرزند دیگر خانواده را بزرگ کرد. تحصیلات او تا مقطع کارشناسی‌ست البته دو لیسانس دارد که یکی از آن‌ها در رشته علوم کامپیوتر است. جینی باور دارد رشد و راحتی جمع ناشدنی است. گروهی او را ترکیبی از عملکرد و کاریزما می‌دانند. رشد بخش‌هایی که او در آی‌بی‌ام توسعه داده اولی را تایید می‌کند و ویدیوهایی که از سخنرانی‌های او در دست است دومی را. ارتباطاتش واضح است، در گروه خوب کار می‌کند و قدش بلند است و هاله‌ای از اقتدار دارد. ترکیبی از اعتماد به نفس بالا و در دسترس بودن ویژگی رامتی ۵۸ ساله است.

جینی رامتی از جمله کسانی است که با سخت‌کوشی در سیستم تجارتی مردسالار در اواخر قرن بیستم رشد کرده است. اولین کار او به عنوان مهندس سیستم در سال ۱۹۸۱ در آی‌بی‌ام شروع شد و پس از آن با صبر و حوصله پله‌های ترقی را تا مدیرعاملی این غول دنیای تکنولوژی و حقوق و مزایای چند ده میلیون دلاری طی کرده است.

او سه قانون اساسی برای مدیریت‌اش دارد.

یک) هرگز از گذشته دفاع نکن!

دو) اجازه نده با محصولاتت شناخته شوی!

سه) همواره در تبدیل و دگردیسی باش!

حدس زدنش دشوار نیست. برای جینی و زنان هم‌نسل او در رده‌های مدیریتی شرکت‌های بزرگ هموار نبوده است اما جینی از جمله کسانی‌ست که در این راه جنگیده است تا نهمین مدیر عامل شرکتی شود که بیش از صد میلیارد دلار ارزش دارد. راهی که جینی برای قرار گرفتن در صدر تاثیرگذارترین زنان در حوزه تکنولوژی پیموده از دانشگاه نورث‌وسترن آغاز شد، جایی که او علوم کامپیوتر و مهندسی الکترونیک خواند. پس از فارغ‌التحصیلی، کار را در موسسه جنرال موتوزر آغاز کرد. در سال ۱۹۸۱ در دفتر دیتروث به آی‌بی‌ام پیوست، او در آی‌بی‌ام ماند و پست‌های مختلف مدیریتی و غیر مدیریتی را عهده‌دار شد تا در سال ۲۰۰۹ به عنوان یکی از معاونان مدیرعامل انتخاب شد. آوازه رامتی به خاطر نقش او در تکنولوژی‌های آینده است. از رایانش ابری یا همان کلاد کامپیوتینگ گرفته تا واتسون، سامانه رایانه‌ای هوش
مصنوعی‌ آی‌بی‌ام، رامتی نقش به‌سزایی در به سرانجام رساندن آن‌ها داشته است.

رهبری متفاوت

رامتی سرانجام در سال ۲۰۱۱ به عنوان مدیرعامل آی‌بی‌ام معرفی شد. او از زمان آغاز کارش در آی‌بی‌ام تغییرات مهمی را آغاز کرده که اعتماد سرمایه‌گذاران را نیز جلب کرده است. راه‌ انداختن سرویس ابر مجازی و سرمایه‌گذاری اساسی روی آن، همکاری با اپل و راه‌اندازی سیستم هوش مصنوعی واتسون از جمله آن‌هاست.

رامتی به اندازه‌ای به ارتباط با دیگران توجه می‌کند که گاهی برخی فکر می‌کنند او چطور برای کارهای دیگر یک مدیرعامل وقت دارد. ارتباط نزدیکی با معاونانش دارد و از روز اول که آن‌ها را در اتاقی جمع کرد و سه ويژگی خوب‌شان را برشمرد بر گرفتن بازخورد از سوی آن‌ها تاکید دارد. بسیاری از دوره‌های آموزشی را که برای کارکنان آی‌بی‌ام و شرکایش گذاشته می‌شود خود رامتی معرفی می‌کند. او به ارتباط نزدیک با افراد اعتقاد دارد. حفظ این ارتباط برای مدیرعاملی که شرکتش در ۱۷۰ کشور حضور دارد و نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر برایش کار می‌کند، کار ساده‌ای نیست.

آی‌بی‌ام در دنیای تکنولوژی فعال است اما با قلب تپنده این صنعت در شمال کالیفرنیا یک کشور فاصله دارد، چون مقرش در ایالت نیویورک در شرق آمریکا است. از اولین کارهای رامتی پس از پذیرفتن مسئولیت رهبری آی‌بی‌ام این که بود که همه ۱۷ معاونش را برای صحبت با همکارانش در غرب آمریکا به کالیفرنیا برد. رامتی می‌گوید: «شریک‌های ما، مشتریان ما و رقبای ما همه آنجا هستند.»

مدیر عامل اپل اولین مدیر عامل زن آی‌بی‌ام، جینی رامتی، را این‌طور توصیف می‌کند: «جینی به طرز عجیب و غریبی باهوش است. او قابلیت خوبی برای شریک شدن دارد و قاطعانه تصمیم می‌گیرد. دنیا را همان‌طوری که هست می‌بیند.»

رهبر جدید، فرهنگ جدید، رقابت در دنیای جدید

تغییراتی را که جینی به این کمپانی قدیمی آورده است گروهی از تحلیل‌گران به مثابه ساختن دوباره ای‌بی‌ام می‌دانند؛ نه تنها در حوزه‌های فعال تجارت که در فرهنگ این شرکت هم. گروهی از تحلیل‌گران بدبین معتقدند که شرکت‌هایی نظیر آی‌بی‌ام به دلیل قدمت و تاریخ، فرهنگی دارند که با تغییرات لحظه‌ای دنیای امروز تکنولوژی همخوان نیستند و انعطاف کم‌شان باعث عدم دوام‌شان در این صنعت می‌شود. بر اساس گزارش مجله فورچون در سال ۲۰۱۴، متوسط سن اعضای ۱۳ نفره هیات مدیره آی‌بی‌ام ۶۴ سال است. چنین شرکتی با چنین فرهنگی در برابر صنعتی که نوجوانان و جوانان میلیارد در آن کم نیستند چطور رقابت می‌کند؟ این همان نکته‌ای است که رامتی برای آن سالانه نزدیک به ۲۰ میلیون دلار دستمزد می‌گیرد. فورچون معتقد است که جینی همان کسی است که آی‌بی‌ام به آن نیاز دارد و انرژی او برای برخورد و تغییر در آی‌بی‌ام بهترین است. او کسی‌ست که بیش از سی سال از عمر خود را در آی‌بی‌ام صرف کرده است اما همچنان به آینده فکر می‌کند و از ریسک‌های بزرگ نمی‌ترسد و اتفاقا دلیلی را که آی‌بی‌ام توانسته بیش از صد سال دوام بیاورد، همین ریسک روی آینده می‌داند.

ظاهر رامتی با خیلی از مدیران ارشد دنیای تکنولوژی متفاوت است، تی‌شرت و لباس‌های غیر رسمی نمی‌پوشد، ظاهر هیپی ندارد. کفش پاشنه‌بلند و کت و دامن تنها لباس‌هایی‌ست که او با آن‌ها عکس می‌اندازد. ظاهر او نشان می‌دهد از جنس مدیران نوجوانان تکی امروز نیست. او یک شرکت صدساله را نمایندگی می‌کند. شرکت او فرهنگ شرق آمریکا را دارد و به همین نسبت لباس او نشان‌دهنده این تفاوت است. اگر یقه اسکی مشکی و شلور لی، نماد استیو جابز بود، نماد رامتی تلی است که همیشه بر سر دارد.

آزمون اصلی پیش روی رامتی این بود که ثابت کند این ایده که شرکت‌های عظیم توان زنده‌ماندن در دنیای سریع و اختراع‌محور امروز را ندارند، اشتباه است. او  تا این‌جا موفق بوده است. به نظر نمی‌آید رامتی پیش از بازنشستگی آی‌بی‌ام را ترک کند و با کارنامه خوبی که ظرف پنچ سال گذشته از خود به جا گذاشته احتمالا سرمایه‌داران هم نمی‌خواهند او را از دست بدهند.