به گزارش پیوست، رگولاتوری در گزارشی با عنوان «ایران در مسیر هوشمندی» خلاصهای از وضعیت عملکرد بخش ICT در اقتصاد ایران را اعلام کرده است. این گزارش که از فصلهای مختلفی تشکیل شده نشان میدهد با وجود انتقاد و شکایت همیشگی کاربران از کیفیت اینترنت در کشور؛ اما ظرفیت پهنای باند داخلی طی ۷ سال گذشته ۳ هزار و ۸۰۰ درصد افزایش داشته و از سوی دیگر هم افزایش در بخش ظرفیت پهنای باند اینترنت بینالملل در این ۷ سال برابر با ۵ هزار و ۲۰۰ درصد بوده است. براساس این گزارش وزارت ارتباطات براساس برنامههای حمایتی خود از کسبوکارهای مختلف از جمله پیامرسانهای بومی با پرداخت وام ۵ میلیارد تومانی، در اختیار گذاشتن ۵ رک دیتاسنتر و ۵۰ گیگابیت اینترنت به طور رایگان باعث شده که حالا ۹ پیام رسان بومی کشور ۲۰ میلیون نفر کاربر داشته باشند.
رگولاتوری هدف از انتشار گزارش «ایران در مسیر هوشمندی» را معرفی خلاصهای از وضعیت عملکرد بخش ICT در اقتصاد ایران و ظرفیتهای آن برای توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اعلام کرده است. بخش اول این گزارش به اهمیت ICT در اقصاد جهانی و مفهوم نسبتا جدید اقتصاد دیجیتالی اشاره دارد. در این فصل از گزارش آمده که براساس پیشبینیها در ۵ سال آینده، اقتصاد دیجیتال سهمی معادل ۳۰ درصد از اقتصاد جهانی را از آن خود خواهد ساخت. بنابر این گزارش، سهم اقتصاد دیجیتال در GDP ایران از ۲/۶ درصد در سال ۹۲ به ۶/۵ درصد در سال ۹۸ افزایش یافته است. در گزارش آمده که متوسط رشد در این بخش از متوسط رشد در سایر بخشهای اقتصاد ایران بیشتر بوده؛ اما هنوز فاصله زیادی تا میانگین ارزش آن در اقتصاد جهان دارد. طبق برآوردهای رگولاتوری وجود ۳۱ هزار فروشگاه اینترنتی دارای نماد الکترونیکی، ۱۶۰ هزار میلیارد تومان حجم مبادلات مربوط به تجارت الکترونیکی و ۶۰ درصد رشد سالانه حجم مبادلات مربوط به تجارت الکترونیکی برخی دستاوردهای توسعه اقتصاد دیجیتال در ایران بوده است.
طبق اعلام رگولاتوری، سهم اقتصاد دیجیتال در GDP ایران از ۲.۶ درصد در سال ۹۲ به ۶.۵ درصد در سال ۹۸ افزایش یافته است
سقوط براساس شاخصهای جهانی
در ابتدای این گزارش به فرصتهایی که حوزه ICT برای اقتصاد ایران با وجود تحریمها و فشارهای بینالمللی به دنبال داشته اشاره شده است. در این زمینه آمده که اقتصاد ایران در سالهای اخیر به شکل واضحی کوچکتر شده و این امر بر تولید، تجارت و میزان مصرف اثر محسوسی گذاشته است. با این حال در گزارش رگولاتوری تاکید شده که به دلایل زیاد از جمله ظرفیتهای حوزه ICT در ارتقای بهرهوری، توسعه، شفافیت، ارتقای خدمات الکترونیکی دولتی و غیر دلتی، رشد قابل توجه تجارت الکترونیکی و… صنعت ICT همچنان به رشد خود ادامه داده است.
با این حال آمارهای همین گزارش نشان میدهد که وضعیت ایران در برخی شاخصهای کلید اقتصادی در سال ۲۰۲۰ وضعیت قابل قبولی ندارد. برای نمونه در شاخص شفافیت ایران از بین ۱۸۰ کشور جهان در رتبه ۱۴۶ ایستاده است. در این گزارش آمده که رتبه ایران در این زمینه در مقایسه با آمار سازمان شفافیت بینالملل در ژانویه سال ۲۰۲۰ ، ۸ پله سقوط کرده و این بدترین رتبه کشور در سالهای اخیر است. در شاخص سهولت کسبوکار براساس گزارش رتبهبندی سال ۲۰۱۹ بانک جهانی، از بین ۱۹۰ کشور جهان، ایران رتبهای بهتر از ۱۲۸ ندارد. طبق گزارش بانک جهانی در این شاخص ایران نمره ۵۶ از ۹۸ را به دست آورده و هرچند نمره کشورمان نسبت به سال گذشته بهبود داشته؛ اما رتبه آن چهار پله نزول کرده است. طبق گزارش بانک جهانی بهبود نمره ایران حکایت از اقداماتی در زمینه سهولت پرداخت مالیاتها و ارتقای سیستم پنجره واحد تجارت فرامرزی دارد که در یک سال اخیر برای سهولت کسبوکارها صورت گرفته است.
از سوی دیگر نیز در شاخص تابآوری در مواجهه با خطر از بین ۱۶۰ کشور جهان، ایران در جایگاه ۱۲۴ قرار گرفته است. کشورمان در شاخص رقابتپذیری طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۹، رتبه ۹۹ از بین ۱۴۱ کشور جهان را دارد. براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد جایگاه ایران در این شاخص نسبت به سال ۲۰۱۸ ده پله تضعیف شده است.
درحالی آمارهای جهانی حکایت از جایگاه نه چندان مناسب ایران براساس شاخصهای کلیدی اقتصادی دارد که به خاطر جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفری ایران، کشور یک بازار کم نظیر برای توسعه خدمات در حوزههای مختلف به ویژه خدمات ارتباطاتی دارد. طبق گزارش رگولاتوری جمعیت ایران برابر با بیش از ۸۲ میلیون نفر است. در مقابل این جمعیت، تعداد خطوط موبایل واگذار شده کشور بیش از ۱۸۷ میلیون نفر است، یعنی ضریب نفوذ ۱۴۲.۰۷ درصدی. همچنین تعداد کاربران اینترنت ایران هم یک لشکر با بیش از ۷۸ میلیون نفر است که ضریب نفوذ ۸۹ درصدی را در این زمینه برای کشور رقم میزند.
بررسی شاخصهای تخصصی حوزه ICT ایران در مقایسه با دنیا بین سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نیز در این گزارش مورد توجه قرار گرفته است. طبق این گزارش وضعیت ایران در شاخص جهانی IDI یا توسعه فناوری اطلاعات ۱۳ رتبه ارتقا داشته است. شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، استانداردی است که برای اندازه گیری شکاف دیجیتالی و مقایسه عملکرد فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی در کشورهای مختلف به کار گرفته میشود. ایران طبق این گزارش در سال ۲۰۱۸ از بین ۱۷۶ کشور دنیا، جایگاه ۸۱ را به خود اختصاص داده است.
در شاخص دولت الکترونیکی براساس آخرین گزارش سازمان ملل متحد، شاخص دولت الکترونیک ایران در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۶ بیست رتبه ارتقاء یافته است. ایران در شاخص مشارکت الکترونیک ۳۸ رتبه و شاخص رقابتپذیری نیز ۲۴ رتبه ارتقا را تجربه کرده است.
رگولاتوری در گزارش ایران هوشمند خود توسعه زیرساختهای ارتباطی کشور در چند سال گذشته را بسیار قابل توجه خوانده است. در این زمینه آمده که در کنار توسعه بالای زیرساختهای ارتباطی، دسترسی آحاد شهروندان به گوشیهای هوشمند در مقیاس وسیع و سرانجام تحت تاثیر فراگیری شبکههای اجتماعی در ایران، هر دو بستر عرضه و تقاضا در زمینههای مختلف به شکل کاملا انفجاری رشد کرد و درعرض کمتر از ۵ سال، بسیاری از شهروندان ایرانی را مشتری و مشترک خدماتی ساخت که صرفا بر بستر اینترنت جریان دارد. در این زمینه هم به خدماتی مانند حملونقل آنلاین، توسعه کسبوکارهای کوچک بر بستر شبکههای اجتماعی اشاره شده است.
رگولاتوری در گزارش خود با اتکا به آمار و ارقام، یادآور شده که روند توسعه ارتباطات که از ابتدای دولت یازدهم آغاز شده دستاوردهای ارزشمندی از جمله افزایش تعداد مشترکان تلفنهمراه به بیش از ۱۱۵ میلیون مشترک و همچنین رشد ظرفیت انتقال و پهنای باند بینالملل در زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات را به دنبال داشته است. در این گزارش تاکید شده که در دولت دوازدهم، ضمن تسریع در پوشش شهری که در ظرف یک سال تمامی شهرها تحت پوشش و دسترسی قرار گرفتند، به پوشش جادهای و فیبرنوری در کیفیت ارتباطات نیز توجه شده است. طبق اعلام رگولاتوری ظرفیت فیبرنوری شبکه ملی اطلاعات در این دولت به بیش از ۲۴۰ هزار کلیومتر در سراسر کشور افزایش یافته است. رگولاتوری در گزارش خود میگوید که توسعه شبکه ملی فیبرنوری کشور از ۵۱ هزار و ۸۴۹ کیلومتر در سال ۱۳۹۲ به ۷۰هزار و ۷۸۹ کلیومتر در سال ۹۸ رسیده رسیده است.
یک بخش جالب این گزارش به افزایش میزان پهنای باند داخلی و خارجی کشور طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ اشاره دارد. آماری که حکایت از افزایش چند هزار درصدی ظرفیتها روی کاغذ میدهد؛ اما در عمل همچنان بسیاری از کاربران همچون یک دهه گذشته از بیکیفیت بودن سرویس اینترنت خود و اختلالهای بالا در اینترنت خود شکایت دارند.
رگولاتوری هدف از انتشار گزارش «ایران در مسیر هوشمندی» را معرفی خلاصهای از وضعیت عملکرد بخش ICT در اقتصاد ایران و ظرفیتهای آن برای توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اعلام کرده است. بخش اول این گزارش به اهمیت ICT در اقصاد جهانی و مفهوم نسبتا جدید اقتصاد دیجیتالی اشاره دارد. در این فصل از گزارش آمده که براساس پیشبینیها در ۵ سال آینده، اقتصاد دیجیتال سهمی معادل ۳۰ درصد از اقتصاد جهانی را از آن خود خواهد ساخت. بنابر این گزارش، سهم اقتصاد دیجیتال در GDP ایران از ۲/۶ درصد در سال ۹۲ به ۶/۵ درصد در سال ۹۸ افزایش یافته است. در گزارش آمده که متوسط رشد در این بخش از متوسط رشد در سایر بخشهای اقتصاد ایران بیشتر بوده؛ اما هنوز فاصله زیادی تا میانگین ارزش آن در اقتصاد جهان دارد. طبق برآوردهای رگولاتوری وجود ۳۱ هزار فروشگاه اینترنتی دارای نماد الکترونیکی، ۱۶۰ هزار میلیارد تومان حجم مبادلات مربوط به تجارت الکترونیکی و ۶۰ درصد رشد سالانه حجم مبادلات مربوط به تجارت الکترونیکی برخی دستاوردهای توسعه اقتصاد دیجیتال در ایران بوده است.
طبق اعلام رگولاتوری، سهم اقتصاد دیجیتال در GDP ایران از ۲.۶ درصد در سال ۹۲ به ۶.۵ درصد در سال ۹۸ افزایش یافته است
سقوط براساس شاخصهای جهانی
در ابتدای این گزارش به فرصتهایی که حوزه ICT برای اقتصاد ایران با وجود تحریمها و فشارهای بینالمللی به دنبال داشته اشاره شده است. در این زمینه آمده که اقتصاد ایران در سالهای اخیر به شکل واضحی کوچکتر شده و این امر بر تولید، تجارت و میزان مصرف اثر محسوسی گذاشته است. با این حال در گزارش رگولاتوری تاکید شده که به دلایل زیاد از جمله ظرفیتهای حوزه ICT در ارتقای بهرهوری، توسعه، شفافیت، ارتقای خدمات الکترونیکی دولتی و غیر دلتی، رشد قابل توجه تجارت الکترونیکی و… صنعت ICT همچنان به رشد خود ادامه داده است.
با این حال آمارهای همین گزارش نشان میدهد که وضعیت ایران در برخی شاخصهای کلید اقتصادی در سال ۲۰۲۰ وضعیت قابل قبولی ندارد. برای نمونه در شاخص شفافیت ایران از بین ۱۸۰ کشور جهان در رتبه ۱۴۶ ایستاده است. در این گزارش آمده که رتبه ایران در این زمینه در مقایسه با آمار سازمان شفافیت بینالملل در ژانویه سال ۲۰۲۰ ، ۸ پله سقوط کرده و این بدترین رتبه کشور در سالهای اخیر است. در شاخص سهولت کسبوکار براساس گزارش رتبهبندی سال ۲۰۱۹ بانک جهانی، از بین ۱۹۰ کشور جهان، ایران رتبهای بهتر از ۱۲۸ ندارد. طبق گزارش بانک جهانی در این شاخص ایران نمره ۵۶ از ۹۸ را به دست آورده و هرچند نمره کشورمان نسبت به سال گذشته بهبود داشته؛ اما رتبه آن چهار پله نزول کرده است. طبق گزارش بانک جهانی بهبود نمره ایران حکایت از اقداماتی در زمینه سهولت پرداخت مالیاتها و ارتقای سیستم پنجره واحد تجارت فرامرزی دارد که در یک سال اخیر برای سهولت کسبوکارها صورت گرفته است.
از سوی دیگر نیز در شاخص تابآوری در مواجهه با خطر از بین ۱۶۰ کشور جهان، ایران در جایگاه ۱۲۴ قرار گرفته است. کشورمان در شاخص رقابتپذیری طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۹، رتبه ۹۹ از بین ۱۴۱ کشور جهان را دارد. براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد جایگاه ایران در این شاخص نسبت به سال ۲۰۱۸ ده پله تضعیف شده است.
درحالی آمارهای جهانی حکایت از جایگاه نه چندان مناسب ایران براساس شاخصهای کلیدی اقتصادی دارد که به خاطر جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفری ایران، کشور یک بازار کم نظیر برای توسعه خدمات در حوزههای مختلف به ویژه خدمات ارتباطاتی دارد. طبق گزارش رگولاتوری جمعیت ایران برابر با بیش از ۸۲ میلیون نفر است. در مقابل این جمعیت، تعداد خطوط موبایل واگذار شده کشور بیش از ۱۸۷ میلیون نفر است، یعنی ضریب نفوذ ۱۴۲.۰۷ درصدی. همچنین تعداد کاربران اینترنت ایران هم یک لشکر با بیش از ۷۸ میلیون نفر است که ضریب نفوذ ۸۹ درصدی را در این زمینه برای کشور رقم میزند.
بررسی شاخصهای تخصصی حوزه ICT ایران در مقایسه با دنیا بین سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نیز در این گزارش مورد توجه قرار گرفته است. طبق این گزارش وضعیت ایران در شاخص جهانی IDI یا توسعه فناوری اطلاعات ۱۳ رتبه ارتقا داشته است. شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، استانداردی است که برای اندازه گیری شکاف دیجیتالی و مقایسه عملکرد فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی در کشورهای مختلف به کار گرفته میشود. ایران طبق این گزارش در سال ۲۰۱۸ از بین ۱۷۶ کشور دنیا، جایگاه ۸۱ را به خود اختصاص داده است.
در شاخص دولت الکترونیکی براساس آخرین گزارش سازمان ملل متحد، شاخص دولت الکترونیک ایران در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۶ بیست رتبه ارتقاء یافته است. ایران در شاخص مشارکت الکترونیک ۳۸ رتبه و شاخص رقابتپذیری نیز ۲۴ رتبه ارتقا را تجربه کرده است.
رگولاتوری در گزارش ایران هوشمند خود توسعه زیرساختهای ارتباطی کشور در چند سال گذشته را بسیار قابل توجه خوانده است. در این زمینه آمده که در کنار توسعه بالای زیرساختهای ارتباطی، دسترسی آحاد شهروندان به گوشیهای هوشمند در مقیاس وسیع و سرانجام تحت تاثیر فراگیری شبکههای اجتماعی در ایران، هر دو بستر عرضه و تقاضا در زمینههای مختلف به شکل کاملا انفجاری رشد کرد و درعرض کمتر از ۵ سال، بسیاری از شهروندان ایرانی را مشتری و مشترک خدماتی ساخت که صرفا بر بستر اینترنت جریان دارد. در این زمینه هم به خدماتی مانند حملونقل آنلاین، توسعه کسبوکارهای کوچک بر بستر شبکههای اجتماعی اشاره شده است.
رگولاتوری در گزارش خود با اتکا به آمار و ارقام، یادآور شده که روند توسعه ارتباطات که از ابتدای دولت یازدهم آغاز شده دستاوردهای ارزشمندی از جمله افزایش تعداد مشترکان تلفنهمراه به بیش از ۱۱۵ میلیون مشترک و همچنین رشد ظرفیت انتقال و پهنای باند بینالملل در زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات را به دنبال داشته است. در این گزارش تاکید شده که در دولت دوازدهم، ضمن تسریع در پوشش شهری که در ظرف یک سال تمامی شهرها تحت پوشش و دسترسی قرار گرفتند، به پوشش جادهای و فیبرنوری در کیفیت ارتباطات نیز توجه شده است. طبق اعلام رگولاتوری ظرفیت فیبرنوری شبکه ملی اطلاعات در این دولت به بیش از ۲۴۰ هزار کلیومتر در سراسر کشور افزایش یافته است. رگولاتوری در گزارش خود میگوید که توسعه شبکه ملی فیبرنوری کشور از ۵۱ هزار و ۸۴۹ کیلومتر در سال ۱۳۹۲ به ۷۰هزار و ۷۸۹ کلیومتر در سال ۹۸ رسیده رسیده است.
یک بخش جالب این گزارش به افزایش میزان پهنای باند داخلی و خارجی کشور طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ اشاره دارد. آماری که حکایت از افزایش چند هزار درصدی ظرفیتها روی کاغذ میدهد؛ اما در عمل همچنان بسیاری از کاربران همچون یک دهه گذشته از بیکیفیت بودن سرویس اینترنت خود و اختلالهای بالا در اینترنت خود شکایت دارند.