بیش از ۳ میلیون‌ نفر برای داده‌کاوی کرونا مشارکت کردند

به گزارش پیوست، وحشت عمومی از ابتلا به کرونا در حالی سراسر کشور را فرا گرفته که حتی وزارت ارتباطات هم در مورد عدم اطلاع‌رسانی دقیق و مدرن در این زمینه زبان به انتقاد گشوده. حالا هم این انتقاد با مجموعه‌ای از اطلاع‌رسانی‌های مستقل مبتنی بر داده‌کاوی از بیماران احتمالی یا شناخته شده کرونا همراه شده که حاوی داده‌هایی هرچند تکراری ولی همچنان مهم است.
مسئولان وزارت ارتباطات در چند هفته اخیر چندین بار انتقاد کرد‌ه‌اند به دلیل ذهن‌های سنتی مدیران کشور به راحتی به آنها اجازه دسترسی به داده‌های دقیق و شفاف داده نمی‌شود تا از این طریق به کاهش خسارت شیوع این ویروس در کشور کمک کنند. حتی در این زمینه سازمان بهداشت جهانی نیز در توییتی این موضوع را به تصمیم‌گیران در ایران یادآور شده و نوشته‌ که درست است که  استراتژی‌ها و اولویت‌های ایران برای کنترل ویروس کرونا در جهت صحیح در حال تکامل است؛ اما ایران باید برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل داده‌ها در این زمینه کارهای بیشتری انجام دهد.
در ابتدای هفته جاری دستورالعمل و مصوبات مربوط به ویروس کرونا به منظور دسترسی شفاف و بدون محدودیت همه شهروندان روی سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات قرار گرفت؛ اما یکی از کمبودهای اطلاعاتی این سامانه، داده‌های مربوط با ویروس کروناست. وزارت بهداشت تا امروز و بعد از گذشته نزدیک به ۴ هفته از گسترش این ویروس در کشور حاضر به اشتراک‌گذاری داده‌های مربوط به این ویروس روی این سامانه نشده است. ممانعت این وزارتخانه برای انتشار شفاف این داده‌ها حتی صدای انتقاد مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را نیز بلند کرده است. برای نمونه امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در چندین توییت نسبت به نگاه‌های سنتی مدیران در اشتراک‌گذاری داده‌ها در این زمینه انتقاد کرده بود. با این حال او اعلام می‌کند که با وجود این نگاه‌های سنتی که مانع اشتراک‌گذاری اطلاعات دقیق و شفاف می‌شوند، بانک‌های داده مختلفی به کمک مردم در این زمینه شکل گرفته است.
با استفاده از همین پایگاه داده نیز در دو روز گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توییت‌های مختلف میزان مناطق آلوده به این ویروس در تهران و بعد هم کل کشور را به نمایش گذاشت و اعلام کرد که با کمک اطلاعات مبتلایان به ویروس کرونا و تحلیل اطلاعات حمل‌ونقل و پرداخت حضوری توسط متخصصان داده‌کاوی و استخراج مدل شیوع مشخص شده که سه مرکز مهم پخش این ویروس در کشور بیمارستان‌ها، پمپ بنزین‌ها و سوپرمارکت‌ها بوده‌اند.
نقشه‌ی که وزیر ارتباطات در توییتر خود به اشتراک گذاشته که میزان خطرپذیری مناطق مختلف کشور به ویروس کرونا را نشان می‌دهد. این اطلاعات خروجی گرفته شده از داده‌ کاوی ۳.۵ میلیون مشارکت ‌کننده در اپلیکیشن سامانه ضدکرونا به دست آمده است.
اما این اطلاعات یا داده‌ها چگونه به دست آمده‌اند؟ امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با پیوست از به دست آمدن این داده‌ها از ۳ شیوه مختلف اشاره می‌کند.
او در توضیح نحوه جمع‌آوری این داده‌ها به پیوست گفت: «پیش از هر مساله‌ای لازم است توضیح داده شود که «مقررات سلامت بین‌المللی (INTERNATIONAL HEALTH REGULATIONS) ویرایش سوم که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) منتشر شده است در اصل ۴۵ به موضوع داده‌های شخصی می‌پردازد. در حقیقت این اصل به این موضوع می‌پردازد که داده‌های فرد بیمار که می‌تواند در سیاست‌گذاری سلامت مورد استفاده قرار گیرد، بنا به چه شرایطی قابل محاسبه است و سازمان‌های دولتی با رعایت چه شرایطی می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین سازمان بهداشت جهانی با شیوع کرونا COVID19 پروتکلی در خصوص چگونگی مراقبت بهداشتی منتشر کرد که نوع داده‌ها را مشخص می‌کرد و در همان پروتکل نیز به اصل ۴۵ مورد اشاره استناد می‌کند.» او ادامه داد: «بر اساس این اصل داده‌ها باید صرفا برای اهداف سلامت مشخص مورد بهره‌برداری قرار گیرد.»
به گفته او در مورد کرونا چندین نوع هدف برای استفاده از داده اهمیت دارد. او در توضیح این دو هدف گفت: «دو هدف اصلی عبارتند از یک، شناسایی مکان‌های پرخطر: یعنی مکان‌هایی که افراد مبتلا در آن مکان‌ها حضور داشته‌اند. به همین دلیل نیاز به «ردیابی مکان» (Location Tracking) است. بر اساس این روش مکان‌هایی که بیماران در طول روزهای ابتلا خود در آن‌ها حضور داشته‌اند به دست می‌آید که ورودی سیاست‌گذار، مدل‌سازی انتشار شیوع بیماری و همچنین راهنمایی به شهروندان می‌شود. دومین هدف شناسایی افراد در معرض خطر سرایت است. افراد در معرض سرایت همان افرادی هستند که لازم است تا شناسایی ارتباط نزدیک (Close Contact Detection) در موردشان انجام شود. مثلا خانواده یک بیمار اولین کسانی هستند که باید ارتباط نزدیکشان شناسایی شود.»